6.3.08

    Xiếc Học So Sánh


    Cầu Khỉ Hậu Hiện Đại


    Thế giới học thuật càng ngày càng đa dạng. Đi y hệt như tên A-rít-tốt. Mới đầu là A-rít-tốt. Sau là A, rồi Rít, rồi Tốt. Sau đó là A; Rít. Sau đó nữa là A; Rít; Tốt. Cuối cùng quay trở lại A:Rít:Tốt>Tồ. Các xe tăng suy nghĩ, thiết giáp giáo dục đua nhau lập trung tâm nghiên cứu liên ngành. Có vẻ như mặt cắt dọc đã không cho ta thấy hết mọi khía cạnh (có thể có) của vấn đề quan tâm. Đồng ý về cơ bản, không hoàn toàn mới. Chỉ là sự mở rộng phạm vi và phạm trù soi mói. Nhưng không phải kiểu anh bàn này liếc lộn chị bàn kia vì không gian trữ tình khiêm tốn chật hẹp. Cũng không phải kê hai bàn sáp lại vào nhau mà giao lưu, trao đổi ý thoải mái. Hơn vậy nhiều chớ. Nếu không từ lâu đã có Văn chương So sánh, Triết học Đối chiếu, v.v...rồi?

    Nói chuyện so đo mới nghĩ tới xiếc. Không có cuộc tranh tài nào khó chấm điểm bằng xiếc. Ngày xưa còn bú rất mê xiếc. Tất cả các loại xiếc. Xiếc thú, xiếc lửa, xiếc tung hứng, xiếc nhào lộn, xiếc đu dây, xiếc mô-tô-bay, thậm chí thích quyển truyện chỉ liên lụy đến xiếc chút xíu: Những cuộc phiêu lưu của Xê-muy-en Pinh. Chuyện kể về một chàng thiếu niên ngơ ngác, mới bước vào đời đã bị vận xui vô duyên. Xô đẩy một hồi anh chàng chịu thua, xin vào gánh xiếc kiếm sống. Anh ta làm xiếc bằng cách chui vào một cái ống cho người ta bắn vút lên vút lên. Không phải chân dép lốp bay vào vũ trụ, không có gì hết mới ngầu đó. Anh này làm xiếc hay nhưng quê anh không nổi về xiếc, hoặc đánh giá thấp xiếc. Những cái người đồng hương của anh là ông Malthus đoán cho tới giờ nhân loại xiếc qua mặt hết. Lần này đến lần khác.

    Vậy ai mới ngon về xiếc? Chưa có ngành xiếc học tỉ thí/giảo để trả lời câu hỏi này. Nhưng nếu cho chọn, nghĩ hai nước đáng chú ý nhất là Ấn Độ và Trung Hoa.

    Ấn Độ kỳ bí rộng lớn nóng lạnh vô tư nên xiếc cũng mang mang ngộp thở như ảo thuật. Ăn than hồng, đi trên kẽm gai, uống a-xít, chui vô rương mây cho kiếm đâm tứ phía, ưỡn ẹo limbo, bay bằng mền con công (cái này chưa thấy), cưỡi trên nóc tàu lửa, đu sau xe bò chẳng hạn… Đó là chưa kể xiếc ngầm. Múa (bụng) từ sông Hằng thanh tẩy múa lên, váy áo sari ướt hết trọi, vừa ca hát nhảy nhót, vừa oánh lộn, vừa hôn hít bịn rịn. Bao nhiêu chuyện mà không hề có sai sót kỹ thuật. Hay vậy đó.

    Ở Trung quốc xiếc là một tuyệt kỹ. Nó không phải chuyện tự phụ cá nhân. Nó là chuyện tinh hoa gia tộc. Con nít năm bảy tuổi đã được ông nội đè đầu tập luyện. Thành ra lần xiếc quốc tế nào Trung quốc cũng thắng lớn. Người rút xương, chổng bốn vó lên trời thêm cái đầu, cái miệng nữa là sáu (hổng biết còn thiếu chỗ nào không?), ngậm đỡ cả trăm ly nước, không hề rung rinh đổ bể. Tài quá. Muốn được vậy đâu phải dễ. Truyền thống cả ngàn năm hun hút. Rót dầu qua lỗ đồng tiền không dây một giọt, không phải xiếc là gì? Viết chữ làm sao càng khó đọc ra càng đẹp, không phải xiếc là gì?

    Ngó lại mình. Coi bộ xứ mình xiếc không phát triển? Nhã nhạc cung đình Huế, múa rối nước là di sản văn hóa phi vật thể. Đồ chơi. Xiếc chỗ nào? Lầm đa! Xiếc ở mình là một hủy năng để tồn tại, một thuộc tính kép của đời sống. Dù anh là ai: nhà báo, nhà ga, nhà hoạch định chính sách, nhà hoạch hoẹ chính trị, nhà lãnh đạo hay lãnh đủ, con dân hay con gì cũng là con má. Con má nào thuở nằm nôi cũng được má rứt ruột vỡ lòng xiếc học nhập bọn, thông qua việc giới thiệu sự tồn tại của cây cầu khỉ:

    Ầu… ơ…, chớ ví dầu cầu ván đóng đinh
    Cầu tre lắt lẻo gặp ghình khó đi…

    4 nhận xét:

    1. Cậu xem cái phim "Kẻ thù trước cổng" chưa? Cậu hoàn toàn xứng đáng với vai chính của phim đó, một chuyên gia bắn tỉa hoàn hảo...He he he....

      Trả lờiXóa
    2. hi, cái đọan tả Ấn độ nghe đã gì đâu, bao nhiêu chuyện mà không hề có sai sót kỹ thuật. Hay vậy đó. (trừ câu "vận xuôi" là sao?, hong hiểu !!!)

      Trả lờiXóa
    3. Hehe...sai sót kỹ thuật tí. Đã sửa lại rùi, cảm ơn bác.

      ;-)

      Trả lờiXóa
    4. Hẹ hẹ (đổi mốt zồi, giờ không hehe nữa hẹ hẹ)...

      Giời ơi chèng đéc lâu lắm rồi mới thấy Xê-muy-en Pinh. Cái này là kết nổ đĩa đây. Quả bắn súng chàng bay lên bát ngát qua rạp xiếc. Rồi cái kết thúc bất ngờ chỉ có điều chả nhớ bất ngờ như thế nào nhưng đúng là rất bất ngờ.

      Nói chúng là rất hẹ hẹ.

      Trả lờiXóa